W 2019 roku (po wprowadzeniu ustaleń „Konstytucji dla Nauki”) podjęto decyzję o połączeniu Instytutu Filologii Polskiej z Instytutem Filologii Obcych i powstaniu dwudyscyplinowego Instytutu Literaturoznawstwa i Językoznawstwa. Nowa jednostka buduje swoją pozycję w świecie naukowym i dydaktycznym, korzystając z doświadczeń i dorobku Instytutów, na bazie których została stworzona.
Instytut Filologii Polskiej powstał w 1969 roku jako jedna z pierwszych jednostek wchodzących w skład Wydziału Humanistycznego Wyższej Szkoły Nauczycielskiej w Kielcach. Twórcą i pierwszym dyrektorem Instytutu był znany polski językoznawca, autor wielu szkolnych podręczników, prof. dr hab. Michał Jaworski (1974-1987). W kolejnych latach za kształt i rozwój Instytutu odpowiadali: prof. dr hab. Zdzisław Jerzy Adamczyk (1987-1991, 1996-2002), prof. dr hab. Czesław Bartula (1991-1993); prof. dr hab. Ireneusz Bobrowski (1993-1996), prof. dr hab. Marek Ruszkowski (2002-2005), dr hab. Marzena Marczewska, prof. UJK (2005-2008), prof. dr hab. Barbara Greszczuk (2008-2012), prof. dr hab. Piotr Zbróg (2012-2019), dr hab. Marzena Marczewska, prof. UJK (2019-).
Instytut Filologii Obcych rozpoczął funkcjonowanie od roku akademickiego 2011/2012. Powstał w wyniku połączenia Instytutu Filologii Rosyjskiej oraz Samodzielnego Zakładu Neofilologii.
Instytut Literaturoznawstwa i Językoznawstwa prowadzi obecnie studia licencjackie na 5 kierunkach (filologia polska, logopedia, lingwistyka stosowana, filologia angielska, filologia germańska), magisterskie (filologia polska, lingwistyka stosowana, filologia angielska, filologia germańska) i doktoranckie (w zakresie językoznawstwa i literaturoznawstwa). Oferujemy również studia podyplomowe: logopedia ogólna, copywriting. Instytut zatrudnia 109 nauczycieli akademickich (w Kielcach, Sandomierzu i Piotrkowie Trybunalskim). Jednostka aktywnie współpracuje z działającym na Wydziale Humanistycznym Centrum Kultury i Języka Polskiego (CKiJP: https://centrum.ujk.edu.pl/), kształcącym studentów obcokrajowców w zakresie języka polskiego, kultury i historii Polski.
